De bodem onder het voormalig bedrijfsterrein van Enka in Ede is gedurende de tientallen jaren van bedrijfsvoering verontreinigd geraakt. De verontreinigingen betroffen zware metalen, chloorfenolen en gechloreerde oplosmiddelen. Het Enka-terrein wordt herontwikkeld naar een aantrekkelijk woongebied. Voor het mogelijk maken van de herontwikkeling is eerst een omvangrijke grondsanering uitgevoerd. Vervolgens is een start gemaakt met de sanering van het grondwater. De omvang van het te saneren gebied was ca. 300 meter lang en 200 meter breed.
Samen met Vink zijn er veelbelovende resultaten behaald en is het terrein succesvol gesaneerd. Harold van Buren, bedrijfsleider bij Vink Aannemingsmaatschappij B.V. “Voor dit project hadden we de specialistische kennis nodig van HMVT. Na een paar goede gesprekken hadden we een concreet stappenplan met uiteindelijk een prachtig resultaat. Hiervoor was goede afstemming nodig. Het oppompen en zuiveren van het water was de taak van HMVT, de infiltratievoorziening de onze. Dit verliep erg soepel.”
Ontwerp en doel grondwatersanering
De aanpak van de grondwatersanering op het ENKA-terrein heeft bestaan uit het onttrekken van verontreinigd grondwater en de infiltratie van het gezuiverde grondwater. Het oorspronkelijke saneringsplan voorzag in het installeren van 2 onttrekkingsbronnen waaruit een waterstroom met een debiet van 2 maal 50 m3/uur zou worden opgepompt. HMVT heeft een optimalisatie voorgesteld op het plan. De door ons voorgestelde aanpak voorziet in het aanbrengen van 30 onttrekkingsbronnen op verschillende diepteniveaus. Hierdoor kan het verontreinigde grondwater veel gerichter uit de bodem worden verwijderd. De waterstroom kon zo ook beperkt worden tot 40 m3/uur. Het onttrokken water is na zuivering teruggebracht in de bodem via 8 infiltratiebronnen en infiltratiedrains. Het doel van de grondwatersanering op het ENKA terrein is het dusdanig reduceren van de verontreinigingen zodat de grondwaterkwaliteit significant verbetert en tegelijkertijd geen verdere verspreiding van de verontreinigingen optreedt (=stabiele situatie).
Sanering en herontwikkeling op elkaar afgestemd
Bij de herontwikkeling van het Enka-terrein zijn de herontwikkeling en sanering op elkaar afgestemd. Na uitvoering van de grondsanering door Vink B.V. zijn de systemen voor de grondwatersanering gelijk aangebracht. De bronnen en leidingen voor de grondwatersanering zijn in het openbare gebied aangelegd. Hierna kon direct worden gestart met het bouwen van woningen. Tevens is de waterzuivering geplaatst in een gebied dat pas als laatste herontwikkeld werd. Door al deze maatregelen kon de herontwikkeling van het gebied snel ter hand worden genomen, niet gehinderd door de grondwatersanering.
Zuivering van het onttrokken grondwater
De zuivering van het onttrokken grondwater is uitgevoerd op basis van precipitatie-coagulatietechniek. Hierbij wordt eerst de zuurgraad van het onttrokken grondwater aangepast waardoor de zware metalen uit het grondwater neerslaan. Door vervolgens een flocculant toe te voegen, ontstaan er ‘vlokken’ waarin de verontreinigingen zijn geconcentreerd. De vlokken zijn in bassins van de zuivering bezonken. Het gezuiverde water is via zandfilters weer terug de bodem in geleid. Zo is er in de bodem een circulatiesysteem gecreëerd waarbij de grondwaterkwaliteit steeds verder werd verbeterd.
De grondwatersanering is uitgevoerd en afgerond in de voorspelde 5 jaar. Op dit moment wordt gemonitord of er sprake is van een stabiele eindsituatie in het grondwater. De resultaten zien er zo veelbelovend uit dat er inmiddels is begonnen met de ontmanteling van de zuiveringsinstallatie. Gedurende de uitvoering van de grondwatersanering is het gehele Enka-terrein opnieuw ontwikkeld met behoud van industrieel erfgoed en met honderden woningen. De slimme combinatie van saneren en herontwikkelen heeft geresulteerd in een mooie nieuwe wijk voor de gemeente Ede.
Insitu chemische oxidatie (ISCO) is al jaren een snelle en robuuste techniek voor bodemsanering. Hannover Milieu- en Veiligheidstechniek BV (HMVT) heeft reeds tientallen locaties snel en succesvol gesaneerd met deze techniek. Hieronder 8 tips waarmee je ook jouw locatie succesvol saneert:
Doe écht onderzoek in de bron van de bodemverontreiniging om te bepalen waar de grootste vracht zit en hoeveel vracht bodemverontreiniging aanwezig is in de bron. Met bodemluchtmetingen en head-spacemetingen krijg je vaak al een goed idee van waar de hoogste concentraties grondverontreiniging en DNAPL aanwezig zijn. Ook MIP sonderingen zijn een uitstekende manier om de bron van de bodemverontreiniging goed in beeld te brengen.
Bij chemische oxidatie oxideer je niet alleen de verontreiniging, maar ook alle andere oxideerbare delen in de bodem worden geoxideerd. Bepaal daarom de natural oxidant demand (NOD of matrixbehoefte) van de bodem met eenvoudige labtest.
Maak reële afspraken over saneringsdoelstellingen. De laatste molecuul verontreiniging hoeft écht niet weg, ook doorsaneren tot de interventiewaarde is niet nodig. Alleen het mobiele deel dat voor verspreiding en uitdamping zorgt moet je wegnemen. Het bodembeleid biedt kansen voor reële saneringswaarden, maak daar optimaal gebruik van. Indien gewenst kunnen wij u hierbij ondersteunen met onze praktijkkennis of een grondwatermodel om een stabiele eindsituatie aan te tonen.
Plaats goede injectiefilters (HDPE of staal) met een goede bentoniet en betonafdichting om preferente en kortsluitstromen te voorkome0. Zo komt de oxidant ook echt terecht op de plek waar je het wilt hebben. Bezuinig niet op een beetje bentoniet of beton als afdichting bij het plaatsen van filters, daar krijg je spijt van. O ja: PVC-filters met (schuif)moffen, dat werkt niet. Echt niet!
Dicht ook bestaande onderzoeksfilters goed af, anders heb je de oxidant straks op het maaiveld liggen en niet in de bodem bij de verontreiniging;
Als je puur product (drijflaag, zaklaag, NAPL, DNAPL) gemakkelijk kan verwijderen met een extractietechniek (pump & treat, tweefasenextractie), doe dat dan ook. Dat is altijd goedkoper en effectiever dan het allemaal proberen te ‘verbranden’ met chemische oxidatie.
Met in situ chemische oxidatie ( ISCO ) wordt de bodemverontreiniging gemobiliseerd. Door gasvorming, hogere temperatuur en de ISCO zelf komt de verontreiniging los van de grond en gaan DNAPL’s in oplossing. De gehalten verontreiniging in het grondwater zijn na de eerste ronde ISCO vaak hoger dan bij de nulmeting. Voer meerdere ronden chemische oxidatie uit (minimaal 2) om rebounce effecten te voorkomen.
Chemische oxidatie is een robuuste en snelle saneringstechniek, maar ondeskundige toepassing kan de situatie verergeren en het kan gevaarlijk zijn. Laat ISCO dus alleen uitvoeren door een deskundige aannemer en schakel deze bij voorkeur zo vroeg mogelijk in. Bij voorkeur al bij het opstellen van het saneringsplan.
Onderstaande presentaties zijn gehouden tijdens AquaConsoil 2019 (Antwerpen)
Grondwater is een kostbare natuurlijke hulpbron. Grondwater is gemakkelijk op te pompen, goedkoop en in overvloed aanwezig. Dit is echter aan het veranderen: het grondwater wordt langzaam grijs. De grondwaterkwaliteit wordt negatief beinvloed door tientallen jaren van industriele en agrarische activiteiten. In verschillende (drink)waterbronnen is de grondwaterkwaliteit al gezakt tot onder de norm. Dit betekent dat aanvullende zuiveringsstappen nodig zijn om het water te kunnen gebruiken voor industriele processen of drinkwater. Dit heeft serieuze – financiele – gevolgen voor de gebruikers. In onderstaande presentaties wordt nader ingegaan op de oorzaken, de partijen die hiervan hinder ondervinden en mogelijke oplossingen voor het probleem van het vergrijzende grondwater.
Probleem
Het probleem wordt voornamelijk veroorzaakt door industriele en agrarische activiteiten. Een aantal specifieke bronnen van verontreiniging zijn:
Het gebruik van meststoffen en pesticiden door boeren;
de residuen van medicijnen, hormonen, micro-plastics en Telfon coating via de riolering;
Oude stortplaatsen
andere bodemverontreinigingen die niet (volledig) zijn verwijderd;
Door de stroming van het grondwater migreren de verontreinigingen en veroorzaken ze na verloop van tijd een achteruitgang van omvangrijke en nog steeds groeiende volumes grondwater. Dit proces wordt nog versterkt door activiteiten in de ondergrond zoals koud-warmte opslagsystemen (ATES), die de afsluitende lagen perforeren en de verspreiding van verontreinigingen bevorderen.
Toen het milieubewustzijn zich aan het eind van de vorige eeuw ontwikkelde, werden veel succesvolle programma’s uitgevoerd om het grondwater te beschermen. Bodem- en grondwatersanering en emissiebeperkingen hebben daartoe bijgedragen. Er zijn plannen gemaakt voor slimme combinaties van activiteiten zoals koude/warmteopslag (ATES) geïntegreerd met grondwatersanering. Vanwege de hoge kosten van bodemsanering werden echter niet veel acties ondernomen. Daadwerkelijke herstel- en beschermingsmaatregelen van het grondwater werden verstoord door beleidswijzigingen; op papier werden oplossingen (natuurlijke afbraak, gebiedsgericht grondwaterbeheer) bedacht, maar in werkelijkheid werden de grondwaterproblemen niet opgelost. Hierdoor wordt ons grondwater grijs. In onderstaande presentatie wordt deze problematiek toegelicht.
De drinkwaterbedrijven zijn belangrijke partijen die te maken hebben met het grijs grondwaterprobleem. Zij gebruiken voor een groot deel grondwater voor de productie van drinkwater. Maar ook voedsel- en drankbedrijven gebruiken grondwater in grote volumes voor hun producten. Hun waterputten bevinden zich vaak in industriële gebieden waar de grondwaterkwaliteit al is beïnvloed. Zij beginnenzich te realiseren dat het grondwater niet langer vanzelfsprekend een gemakkelijk verkrijgbare, goedkope en betrouwbare bron is voor het productieproces. Nieuwe soorten vervuiling zoals pesticiden en medicijnen, andere ondergrondse activiteiten (zoals WKO) en periodes van droogte zijn acute bedreigingen voor hun grondwaterwinningen. Hoe gaan ze hiermee om? Welke keuzes maken ze? In onderstaande presentatie wordt deze problematiek toegelicht.
Welke oplossingen zijn er? Kunnen we het grondwater echt beschermen en is het nog steeds mogelijk om de gevolgen te herstellen? Conventionele saneringsoplossingen zijn beschikbaar, maar vanwege de omvang van de te behandelen volumes grondwater is dit erg kostbaar en zorgt het voor (vanwege het energieverbruik) veel CO 2 -emissies. Er zijn echter ook betaalbare oplossingen. In onderstaande sessie wordt in detail gekeken naar de ontwikkeling van biologische sanering van het grondwater op basis van constructed wetlands.
Hoe werkt dit en wat hebben recente projecten ons geleerd? Waarom is dit een haalbare en betaalbare oplossing om verontreinigd grondwater te behandelen?
Met deze biologische aanpak kan de verdere vergrijzing van het grondwater worden tegengegaan op een kosteneffectieve en energie-efficiënte manier. In onderstaande presentatie zijn de resultaten van drie in Nederland toegepaste wetlands opgenomen. Ook de kosten van een dergelijke wetland worden behandeld. Deze projectvoorbeelden laten zien dat wetlands een veelbelovende en betaalbare methode zijn voor grondwatersanering. De wetlands kunnen goed worden geintregreerd in de (groene) inrichting van het stedelijk gebied.De drie case-studies worden hieronder kort beschreven en worden in de presentatie nader toegelicht:
Op een met VOCl verontreinigd terrein in Amersfoort is een traditionele bodemsanering uitgevoerd bestaande uit een ontgraving gevolgd door pump&treat met een zuivering met een striptoren. Dit systeem werd vervangen door een grondwateronttrekking met een windmolen en een zuivering met een wetland Hierdoor werden de jaarlijkse kosten van de sanering sterk teruggebracht. De energierekening ging naar nul. Per (tetrachlooretheen) wordt volledig afgebroken. Dit is middels uitgebreide monitoring aangetoond.
In het centrum- en stationsgebied van Zwolle is zijn meerdere VOCl pluimen aaanwezig. Deze pluimen stromen naar de drinkwaterwinning ‘Het Engels Werk’ bij de rivier De IJssel. Om de verontreiniging af te vangen (interceptie) is een grondwateronttrekking en een wetland als zuivering aangelegd. Het water wordt tevens gebruikt voor verwarming en koeling van een gebouw.
In Doorn is een grote VOCl pluim aanwezig in het grondwater veroorzaakt door een chemische wasserij. Bij Huis Doorn – de voormalige residentie van de (laatste) Duitse Keizer Wilhelm II – is een tweetraps wetland aangelegd. De historische waarde van de site (nationaal monument) leidde tot een complex ontwerpproces in nauw overleg met de landschaparchitect. Onder water is
is een anaerobe reactor geïnstalleerd voor de biologische afbraak van Per en Tri. De rest van de gracht is ingericht voor de afbraak van Cis en VC. Via een stuw wordt het gezuiverde water geloosd op oppervlaktewater.
We komen het allemaal wel eens tegen, RSX bestanden. Het ene bedrijf werkt met bestekssoftware waarmee dergelijke (.RSX) bestanden effectief kunnen worden ingelezen, en andere bedrijven, tsja, typen die de inschrijfstaat over? Het soms wat mysterieus ogende bestandsformaat is de fundering van ieder bestek.
Er zijn een aantal webdiensten bekend die diensten leveren voor het omzetten van RSX bestanden. Maar toch voelt dat altijd wat vreemd, je upload het bestek, en je krijgt er iets voor terug, meestal een PDF. Is het niet veel handiger om dat in eigen beheer te kunnen?
Zeker. Dat dachten we bij HMVT ook. Daarom zijn we maar eens wat dieper gaan neuzen in dat mysterieuze bestand. Of eigenlijk waren we gaan neuzen in het mysterieuze RSU bestand, want daar begon onze handzame tool ooit mee. Tot het RSX bestand kwam, en die tool nutteloos was. En wat bleek? De RSX zat veel simpeler in elkaar! Zo simpel, dat we het deze keer zonder macro’s af konden om van de brij van letters een ordelijk begin van een inschrijfstaat te maken.
Nu stellen we de tool ook beschikbaar voor onze aannemende collega’s. Alles wat je nu nog nodig hebt, is een RSX bestand, notepad/kladblok, een excel, deze tool, en misschien nog wat handigheid om de staat verder zo te layouten dat deze aansluit bij jullie eigen huisstijl!
We raden aan het bestand altijd vanaf deze locatie te downloaden. Zo weet je altijd zeker dat je de nieuwste versie hebt! Oude versies zullen steeds beschikbaar blijven, zodat je nooit gedwongen wordt je eigen aanvullingen te herschrijven.
Succes met deze tool, en je mag ons altijd feedback geven op dit stukje gereedschap.
Door dit bestand te downloaden, gaat u automatisch akkoord met onderstaande disclaimer.
Update maart 2017: het bleek dat de raamcontract bestekken met fictieve posten niet goed gingen. Ook hier hebben we naar gekeken, en de volgende versie is daaruit gekomen. Let op, de beide formats zijn nog niet door elkaar te gebruiken!
Update juli 2019: blijkbaar blijft het CROW het format van raambestekken wijzigen. we zijn ermee bezig om hiervoor een update uit te brengen.
Update juli 2019-2: het bleek dat bij een site update de downloads verdwenen zijn. de basis versies zijn weer toegevoegd, alleen die met het voorbeeld nog niet.
Update september 2019: Er zijn weer een blanco versie en een versie met voorbeeld beschikbaar gemaakt.
Het blijkt dat de converter (nog) niet goed werkt met raambestekken / raamcontracten. Zodra hier een afdoende werkende versie van is, zullen we deze hier plaatsen. Hetzelfde kan mogelijk gelden voor beeldbestekken en andere varianten anders dan het “klassieke” bestek. Mogelijk treden ook problemen op bij extreem lange bestekken. Geef hier gerust feedback over via het in de converter vermelde e-mailadres.
Disclaimer:
Hoewel dit bestand met de grootste zorg is samengesteld, is het gebruik van dit gratis bestand uw eigen verantwoordelijkheid. HMVT aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade of andere kosten die voorkomen uit het downloaden en/of gebruiken van dit bestand, al dan niet veroorzaakt door fouten in dit bestand. HMVT heeft geen enkele verantwoordelijkheid of verplichting betreffende het verhelpen van fouten of het verwijderen van het bestand naar aanleiding van eventuele (deel)fouten.
Het bestand mag naar believen voor eigen gebruik worden aangepast. Het is echter niet toegestaan dit bestand opnieuw te publiceren of door te geven, danwel door te verkopen. We verzoeken vriendelijk altijd door te verwijzen naar de website van HMVT om een nieuw exemplaar van dit bestandje te bemachtigen. Ook het aanpassen van dit bestand voor eigen publicatie of verkoop is niet toegestaan, alsook het gebruiken van de techniek uit dit bestand, waar dit hetzelfde doel heeft als dit bestand zelf: het omzetten van RSX bestanden.
Uitdaging Het was net alsof er nooit een fabriek had gestaan op het uitgestrekte, onontwikkelde stuk land in een klein dorpje in Noord-Frankrijk. En toch hebben de industriële activiteiten, die plaatsvonden in het tweede gedeelte van de vorige eeuw, hun sporen achtergelaten: vervuiling. Als de eigenaar ooit besluit om zijn land te verkopen, moet hij zijn grond saneren. TRS Europe schoot de grondeigenaar te hulp met een robuuste en innovatieve oplossing: Thermisch saneren.
De bodem en het grondwater in het dorpje dichtbij Troyes was vervuild met gechloreerd koolwater. Deze substantie, veelal gebruikt in chemische wasserijen, is heviger dan water. Naast de vervuiling van de bodem rondom de fabriek, werd de substantie ook verder via het grondwater verspreid. Uiteindelijk heeft deze vervuiling ook de grond onder het dorp bereikt en reikte het vervuilde gebied tot aan de rivier de Seine.
Oplossing De grondeigenaar had een keuze. De eerste optie was om een barrière te plaatsen aan het einde van het terrein. Op deze manier zou de vervuilde pluim kunnen worden uit gefaseerd met behulp van pompen. Dit zou tientallen jaren duren. Een erg lang én duur proces wat, vooral in deze situatie, hand in hand zou gaan met een groot aantal risico’s en onzekerheden. De vervuiling ging tot wel 15 meter diepte in de grond. Het inzetten van deze methode om het hele gebied schoon te maken, was een hele uitdaging. Gelukkig had TRS Europe een andere optie beschikbaar. Thermisch saneren waarbij elk onderdeel volledig schoongemaakt kon worden in vier maanden tijd. De keuze was door de grondeigenaar snel gemaakt.
Resultaten TRS Europe is vanaf begin 2018 betrokken geweest bij de sanering van dit terrein. Elektrodes in de grond brengen het grondwater aan de kook. Dit proces wordt vervolgd totdat al het gechloreerde koolwater is ingedampt. De stoom die vrijkomt zal in eerste instantie worden gekoeld en vervolgens worden geëxtraheerd. Carbon filters absorberen alle giftige substanties. De volledige omgeving zal weer schoon zijn, zowel de bodem, het grondwater als de lucht.
Deze robuuste technologie heeft nog niet volledig wortel geschoten in Europa. Tegenovergesteld aan Amerika. Wij van TRS Europe hebben gemerkt dat deze methode in de afgelopen 15 jaar op grote schaal wordt toegepast. Adviesbureaus die wereldwijd opereren worden zich bewust van deze methode en ook consumenten raken steeds beter hierover geïnformeerd. Waarom? Omdat we allemaal zien dat deze snelle en effectieve technologie echt werkt! Het project in het kleine Franse dorpje is inmiddels voltooid. Hoog tijd voor het volgende project. Wie durft de sprong te wagen?
Uitdaging De verspreiding van vluchtig gechloreerde koolwaterstoffen (ook wel VOCl) in de bodem is een complex proces. Het gevolg hiervan is een onvoorspelbare maar ook een omvangrijke belasting van grond en grondwater met alle risico’s voor het milieu van dien. Op de locatie van het project in Hoensbroek heeft de diepe grondwaterstand van meer dan 15 m-mv en de bodemopbouw bestaande uit zand en leem verder bijgedragen aan de complexiteit. Zo was niet duidelijk hoe de verspreiding naar het grondwater precies verliep. Ook de aanwezige vracht aan VOCl-verontreiniging in de bodem was onzeker. Met dit vertrekpunt hebben wij een saneringsaanpak uitgewerkt welke kon omgaan met de nog bestaande onzekerheden maar tegelijkertijd de klant het vertrouwen gaf dat de bodemverontreiniging wordt opgelost.
Oplossing Voor aanpak van de bodemverontreiniging op de locatie hebben wij gekozen voor een combinatie van technieken. De hotspots in de bovenste meters van de bodem zijn ontgraven. Het grondwater is gesaneerd met behulp van in-situ chemische oxidatie. Het grootse deel van de onverzadigde zone is aangepakt met een thermische techniek in combinatie met bodemluchtextractie. Voor deze aanpak van de onverzadigde zone is gekozen om een aantal redenen. Het opwarmen van de bodem zal leiden tot een toename van de dampspanning van de VOCl componenten waardoor deze beter beschikbaar zijn voor de bodemluchtextractie. Concreet: voor tetrachlooretheen is de dampspanning bij 50 °C een factor 6 groter dan bij een normale bodemtemperatuur van 10 °C . Dit betekent dat de verontreiniging veel makkelijker loskomt van de bodem en kan worden verwijderd met bodemluchtextractie. Met name voor de verontreiniging in de leemlagen van de bodem is dit cruciaal, alléén bodemluchtextractie heeft zonder opwarming een onvoldoende sanerend effect in deze lagen. Voor uitvoering van de thermische sanering is gekozen voor de injectie van warme lucht in de onverzadigde zone. De geïnjecteerde warme lucht heeft een temperatuur van 400-600 °C. Bij de installatie van het systeem zijn direct analyses uitgevoerd van de grond waarbij de werkelijke omvang van de verontreiniging is vastgesteld. Zo is het systeem volledig dekkend op de verontreiniging aangebracht.
Resultaten De in-situ thermische sanering is opgestart in mei 2017. Binnen een periode van 6 weken is de temperatuur in de onverzadigde bodem opgelopen tot boven de 60°C. Het effect van de opwarming op de vrijkomende vracht VOCl van de bodemlucht is indrukwekkend. Binnen 6 maanden wordt ruim 4.000 kg VOCl verwijderd uit de bodem. Bij afronding van de sanering eind 2018 is dit opgelopen tot ruim 6.000 kg VOCl. De grondwatersanering met behulp van ISCO is gestart in januari 2018. Na uitvoering van 1 injectieronde is het doel in het grondwater al grotendeels bereikt. Zeer waarschijnlijk is dit een gevolg van de grondige aanpak van de onverzadigde zone waardoor er geen verontreiniging in het grondwater kon komen.
De toepassing van in-situ thermische technieken op de locatie heeft geresulteerd in een snelle en grondige aanpak van de bodemverontreiniging. Ondanks de problematische bodemopbouw en onzekerheid in de omvang van de verontreiniging zijn de doelen op tijd bereikt.
Uitdaging
Begin 2013 is HMVT gestart aan een grootschalige NAFTA sanering bij een onbemand pompstation in Soerendonk. De decennia oude verontreiniging heeft zich in de jaren verspreid over een oppervlakte van meerdere hectares tot een diepte van 20 m-mv. Simultaan aan de ontgravingsfase werd het gehele pompstation gerenoveerd wat resulteerde in logistieke en planning technische uitdagingen. Met de aanwezige EX-zones en het blootleggen van de NAFTA-leiding (zie foto) t.b.v. het uitgraven van de kern, was veilig werken prioriteit nummer één. Aansluitend hebben we een intensief in-situ filter- en leidingsnetwerk geplaatst, bestaande uit 80 perslucht injectiefilters, 10 bodemlucht extractiefilters en 10 nutriënten filters zowel op het pompstation terrein als het aangrenzende weiland.
Oplossing
Door in eerste instantie de bulk aan verontreiniging te ontgraven hebben wij de verspreiding richting het grondwater kunnen stopzetten. De in het grondwater opgelost minerale olie en alifatische koolwaterstoffen hebben we via een intensief netwerk aan persluchtinjectie filters actief met zuurstof behandeld. Dit heeft zowel een stimulerende werking op de reeds aanwezige aerobe natuurlijke afbraak van de verontreiniging als een strippend effect, waarbij vluchtige componenten uit het water gestript worden en in de dampfase belanden. Verontreinigde dampen werden vervolgens door een netwerk aan bodemluchtextractie filters afgevangen en gezuiverd middels actief koolfiltratie.
Resultaten
Met het ontgraven van de kern op het pompstation terrein hebben we 99% van de aanwezige vracht aan verontreiniging kunnen verwijderen. De overige 1 procent is binnen een half jaar actief in-situ sanering verwijderd met behulp van persluchtinjectie, bodemlucht extractie en nutriënten toediening.
Op het naastgelegen weiland waar enkel persluchtinjectie filters geplaatst zijn, is middels een intermitterend regiem de bodem voorzien van zuurstof. Binnen een half jaar na de start van de sanering is voor 95% van het terrein de doelstelling (< interventiewaarde) behaald. Binnen dezelfde tijdsbestek zijn de doelstellingen (50% vrachtreductie inclusief een dalende trend) onder een slecht doorlatende kleilaag op 14 m-mv behaald.
Uitdaging
Het grondwater onder het centrum van Zwolle is verontreinigd met gechloreerde oplossingen. Deze verontreiniging, met name vinylchloride, stroomt in de nabijgelegen drinkwaterwingebied. Dit is een ongewenste situatie.
Oplossing
In samenwerking met Oranjewoud heeft HMVT als onderaannemer het volgende systeem gerealiseerd:
Deepwell, filterstelling 10-89 m-mv, ca. 8 m3/u
Leidingwerk van de deepwell, via de daklozenopvang terug naar het influent van de zuivering
Beluchtingsbassin
Bezinkbassin tbv ijzer
Verdeelput
Helofytenfilter
referentiesloot
Infiltratiesloot
Tevens is het terrein van aanleg gesaneerd door Oranjewoud.
De installatie wisselt storings- en bedrijfsgegevens uit met de warmtewisselaar in het naastgelegen gebouw. In de zomer wordt het water gebruikt om het pand te koelen, en in de winter juist om deze te verwarmen. In het systeem zijn diverse meetsystemen verwerkt:
4 temperatuursensoren
Zuurstofsensor
Flowmeting
Resultaten
Na oplevering van de installaties zijn deze in gebruik genomen, en tot op heden worden deze onderhouden door HMVT.
Uitdaging
Eind ’99 heeft HMVT de vraag gekregen hoe een zeer omvangrijke drijflaag onder een bestaande industriële opslaglocatie en pompstation gesaneerd kon worden. De drijflaag bestond uit een combinatie van nafta en diesel en was ontstaan als gevolg van een lekkages in een ondergrondse pijpleiding en opslagtanks. In totaal betrof de drijflaag ca. 1.000 m³ aan product, verspreid over een oppervlak van ca. 23.000 m².
Oplossing
De drijflaag bevond zich onder de bestaande infrastructuur van pompstation, pijpleidingen en opslagtanks. Het bedrijfsproces stilleggen, de installaties slopen en daarna de verontreiniging door ontgraven wegnemen was uiteraard niet mogelijk. Wij hebben dus gekozen voor een in-situ saneringsoplossing. Selectie van de opdrachtnemer was op basis van een combinatie van kwaliteit, garanties en prijs. Op basis van onze praktijkervaring hebben wij geopteerd voor een zeer intensieve aanpak met gecombineerde technieken. De sanering bestond uit drie fasen:
Fase 1
De eerste twee jaar (2001 t/m 2003) is de bulk van de drijflaag verwijderd door middel van Multi Fasen Extractie (MFE), bodemluchtextractie en klassieke grondwateronttrekking. Via de MFE systemen is veruit de meeste drijflaag verwijderd.
De vrijkomende water- en productstroom is gezuiverd via een waterzuivering bestaande uit twee olie/waterafscheiders, een puur product opslagtank, drie striptorens in serie, twee biorotoren in serie, actieve kool en een sedimentvijver. Het gezuiverde water werd geloosd op riool. De installatie had een capaciteit van 25 m³/uur.
Omdat nafta zeer vluchtig is, kwam een groot deel van de verontreiniging in dampvorm vrij. Deze dampen zijn gereinigd met een incinerator met warmtewisselaar met een capaciteit van 6.500 m³/uur.
Fase 2
Na de eerste twee jaar is ook perslucht injectie opgestart. Hierdoor is veel resterende drijflaag die met onttrekking lastig te mobiliseren was, alsnog verwijderd. Tijdens deze fase bleven de andere systemen eveneens operationeel. Deze fase heeft ca. 4 jaar in beslag genomen (2004-2008). Sinds 2008 wordt de helft van de MFE filters gebruikt voor persluchtinjectie. De focus van het project is langzaam veranderd van mobilisatie van product naar stimulatie van de natuurlijke afbraak.
Fase 3
Fase 3 betrof de verwijdering van een diepe drijflaag onder het oorspronkelijke maaiveld (klei). Deze diepe drijflaag is door middel van ontgraving tot 7 m-mv weggenomen (2010).
Resultaten
Sinds de opstart van het project is er middels het in-situ systeem ca. 1.200 ton product verwijderd:
750 ton pure olie/drijflaag
350 ton dampen
Via de diepe drijflaag sanering (ontgraving) is ca. 3.000 ton verontreinigde grond weggenomen. Aan de grondsanering is geen vrachtverwijdering gekoppeld.
Uitdaging
Deze voormalige bedrijfslocatie was ernstig verontreinigd met gechloreerde koolwaterstoffen, minerale oliën, asbest en zware metalen. Dit terrein ligt in een binnenstedelijke omgeving en moest in het kader van herontwikkeling gesaneerd worden. De toekomstige bestemming is woningbouw. HMVT heeft het ontwerp van de sanering verzorgd en de uitvoering ervan voor een gegarandeerd resultaat ter hand genomen.
Het project is in 2007 gestart en de actieve saneringsacties waren medio 2009 afgerond. De saneringsdoelen waren als volgt geformuleerd: Bovengrond: zodanig saneren dat de resultaten voldoen aan ‘wonen met tuin’. Ondergrond: kernsanering met als resultaat een stabiele eindsituatie.
Oplossing
De minder mobiele verontreinigingen minerale oliën, zware metalen en asbest in de boven- en ondergrond zijn door middel van ontgraving weggenomen. In de ondergrond en het grondwater is de verontreiniging met gechloreerde koolwaterstoffen gesaneerd door een combinatie van chemische oxidatie en stimulatie van de natuurlijke afbraak.
De chemische oxidatie is uitgevoerd met behulp van waterstofperoxide conform het Fenton’s reagens principe. We hebben meerder oxidatierondes uitgevoerd. Op sommige deellocaties kon worden volstaan met één oxidatieronde, op andere waren wel vier oxidatieronden nodig.
Nadat we via de chemische oxidatie de bulk van de verontreiniging hebben weggenomen, is de biologische afbraak van de resterende verontreinigingen gestimuleerd door een shock load injectie van koolstofbron: ENNA.
Resultaten
Bronlocatie
Grondontgraving circa 4000 ton
Bemaling en waterzuivering 100 m3/uur (in serie geschakelde strippers) tijdens grondsanering
Chemische oxidatie met Fentons Reagens (drie ronden), circa 190 filters bodemluchtextractie, circa 60 filters
Stimulatie anaerobe biologie, circa 220 filters
Pluim
Omvang circa 250.000 m3 bodemvolume, diepte tot 18 m-mv
